آیا تمدنی در مریخ وجود داشته است؟ (1)
گالیله اولین کسی بود که مریخ را با تلسکوپ و در سال 1609 رصد کرد، اما تلسکوپ کوچک او جزئیاتی از سطح آن را نشان نداد. در تقرب سال 1877 مریخ به زمین، یک ستارهشناس ایتالیایی بهنام جیووانی شیوپارلی (Giovanni Schiaparelli) با استفاده از تلسکوپ 22 سانتیمتری توانست سطح مریخ را رسم کند و اولین نقشههای تفصیلی را ارائه نماید. این نقشهها خطوطی را شامل میشدند که شیوپارلی آنها را Canali نامید، به معنی شیار در زبان ایتالیایی (مترادف Channel در انگلیسی). اما این کلمه به Canal در انگلیسی ترجمه شد که معنی آبراه ساخت انسان را میدهد و به دنبال آن این حس پدید آمد که شاید نژادی هوشمند در مریخ ساکن باشد. این نکته را باید اشاره کرد که هیچگونه آبراهی از زمین قابل شناسایی نبود، اما اینگونه تصور شد که آنها میتوانند جهت آبیاری مزارع کنارشان که از زمین دیده میشد مورد استفاده قرار گیرند.
تحت تأثیر رصدهای شیوپارلی، پرسیوال لووِل رصدخانهای را در آریزونا بنا نهاد[1]. او رصدهای مفصلی از مریخ انجام داد که نشان میداد شبکۀ پیچیدهای از کانالهای آبرسانی در آنجا وجود دارد. اما با بزرگتر شدن تلسکوپها، شیارهای کمتری دیده شد. به نظر میرسد آنها خطای دید بودند. با این وجود، طلسم حیاتِ پیشرفته در مریخ تا دهۀ 1960 باطل نشد و آن زمانی بود که فضاپیمای مارینر ناسا به مریخ رسید. (یک تصویر فریبنده از تختهسنگی عظیم، موسوم به «چهره بر روی مریخ»، توسط فضاپیمای وایکینگ 1 در 1961 بهدست آمد. بعضی تصور کردند که آن نمادی بزرگ از تمدنی در گذشته است. اما عکس دقیقی که توسط «نقشهبردار سراسری مریخ[2]» در سال 2001 گرفته شد نشان داد که آن یک «mesa» است - تپه یا کوهی پهن که لبههایی با شیب تند دارد.)
[1]- Percival Lowell؛ رصدخانه در Flagstaff بنا شد و بعدها بهدلیل کشف پلوتو معروف گردید.
[2]- Mars Global Surveyor