چرا نیتروژن و اکسیژن گاز گلخانهای نیستند؟
بیشتر جوّ زمین به نیتروژن و اکسیژن اختصاص دارد. این دو گاز با هم، حدود 99% از جوِّ «خشکِ» زمین را تشکیل میدهند (78% نیتروژن و 21% اکسیژن). باوجوداین، مولکولهای نیتروژن و اکسیژن، نور فروسرخ را جذب نمیکنند، و ازاینرو در گرمایشِ سطح زمین نقشی ندارند. به عبارت دیگر، بدون مقادیرِ نسبتاً اندکِ گازهای گلخانهای در جوِّ زمین (مخصوصاً بخار آب، کربندیاکسید، و متان) که قادر به جذب نور فروسرخ هستند، تمام نور فروسرخِ منتشرشده از سطح زمین مستقیماً به فضا میگریخت، و سیارۀ ما کاملاً یخ میزد.
شاید بپرسید که چرا برخی مولکولها میتوانند نور فروسرخ را جذب کنند و بقیه نمیتوانند؛ در پاسخ باید گفت که این توانایی به ساختار آنها مربوط است. نیتروژن و اکسیژن در جوّ زمین، مولکولهایی هستند که در آنها دو اتم به یکدیگر پیوند خوردهاند. به منظورِ جذب فوتونهای نور فروسرخ، مولکولها باید قادر به لرزش و چرخش بهگونهای باشند که شکل آنها را تغییر میدهد؛ و این کار در مولکولهایی که تنها از دو اتم ساخته شدهاند نسبتاً دشوار است، بهخصوص در مواردی که هر دو اتم یکسان هستند. در مقابل، این نوع لرزش و چرخش، در بسیاری از مولکولهایی که بیش از دو اتم دارند، نسبتاً آسان است؛ و به همین دلیل است که بخار آب، کربندیاکسید، و متان، نور فروسرخ را بهخوبی جذب میکنند، و لذا گازهای گلخانهای به حساب میآیند.
کتاب «الفبای گرمش زمین»، صفحات 14 و 15
بنام آفریدگار بی همتا