عطارد (1)
به علت فاصلۀ کم عطارد و خورشید، این سیاره در هر بار تنها برای مدت نسبتاً کوتاهی مشاهده میشود؛ ضمن اینکه علائم سطحی آن از زمین چندان قابل تشخیص نیست. هر دوی این عوامل باعث گردید که در ابتدا طول دوره تناوب چرخشی آن (شبانهروز آن) اشتباه بهدست آید و تصور شود که با دوره تناوب مداری آن برابر است. در اینصورت عطارد بهطور کِشندی به سمت خورشید قفل شده بود؛ یعنی یک طرف آن همواره به سمت خورشید بود و طرف دیگر پشت به آن. رصدهای راداری نشان داد که سمت تاریک عطارد به مقدار قابل ملاحظهای گرمتر از آن چیزی است که برای آن، اگر پیوسته پشت به خورشید میبود، تصور میشد. همین رصدها و مطالعات راداری توانست دوره تناوب چرخشی آن را حول محورش نشان دهد؛ طول شبانهروز در عطارد دو سوم دوره تناوب مداری آن است.
تاکنون تنها دو فضاپیما به دیدار عطارد رفته است؛ مارینر 10 (Mariner 10) که در دهۀ 1970 سه بار از کنار آن عبور کرد، و فضاپیمای مسنجر (Messenger) که اوایل سال 2008 (و برای دومین بار در اکتبر همان سال) از کنار آن گذشت. عطارد شباهت بسیاری به نقاط کوهستانی ماه دارد.
در سال 1991 و با استفاده از آنتن 70 متری گلداستون و فرستندۀ 500 کیلوواتی، عطارد مورد مشاهدۀ راداری قرار گرفت. انعکاسات رادار توسط «آرایۀ بسیار بزرگ[1]» در نیومکزیکو دریافت شد تا تصاویر راداری با وضوح بالا فراهم گردد. در کمال تعجب، انعکاسی بسیار قوی از ناحیۀ قطب شمال عطارد دریافت شد که به بازتابهای قوی دیده شده از کلاهکهای قطبی پوشیده از یخ مریخ بسیار شبیه بود. در دماهای خیلی پایین، یخ به خوبی سیگنالهای رادار را بازتابش میکند.
کسی انتظار یافتن یخ در عطارد را نداشت، اما سطح درونی گودالهای نزدیک به دو قطب همواره در سایه است، با دمایی که تا ۱۲۵ کلوین کاهش مییابد. بنابراین اگر یخی در آنجا وجود داشته باشد، میتواند ملیاردها سال باقی بماند. تصور بر این است این یخ، که بعداً در قطب جنوب نیز مشاهده گردید، بهجا مانده از دنبالهدارهایی است که در گذشته به عطارد برخورد کردهاند.
[1]- Very Long Array or VLA