مهبانگ کجا اتفاق افتاد؟
یک سؤال رایج این است: «مهبانگ کجا اتفاق افتاد؟»؛ شاید به این دلیل که کسی بتواند به یک راستا اشاره کرده، بگوید: «آن طرف!». البته در یک انفجار متعارف، این یک سؤال کاملاً معقول است، چرا که تمام مواد از یک نقطه، که همان نقطه‌‌‌ی انفجار است، دور می‌‌‌شوند. متأسفانه در مهبانگ موضوع به این سادگی نیست، و به نوعی جواب چنین است: «همه جا و هیچ جا».
قبل از هر چیز به خاطر داشته باشید که تمام زیربنای ما اصل کیهان‌‌‌شناختی است که هیچ نقطه‌‌‌ای را در جهان، ویژه نمی‌‌‌داند. اگر مهبانگ در یک نقطه‌‌‌ی خاص رخ داده باشد، واضح است که آن نقطه ویژه بوده، اصل کیهان‌‌‌شناختی نقض می‌‌‌شود. اما، خودِ زمان و مکان در همان لحظه‌‌‌ی مهبانگ خلق شدند (برخلاف انفجار معمولی که در آن، ماده در فضایی حرکت می‌‌‌کند که پیش از انفجار وجود داشته است). اگر ما هر نقطه‌‌‌ای را در جهانِ امروزی انتخاب کرده، تاریخ را در آن به عقب بازگردانیم، به نقطه‌‌‌ی انفجار خواهیم رسید. در این مفهوم، مهبانگ در همه جای فضا رخ داد.
از یک دیدگاه دیگر، محل مهبانگ هیچ‌‌‌جا نیست؛ چرا که فضا، خود در حال تحول و انبساط است، و از زمان مهبانگ تا کنون تغییر کرده است. جهان را به‌‌‌صورت یک کره‌‌‌ی در حال انبساط تصور کنید. در هر لحظه، فضا عبارت است از سطح این کره، که با گذشت زمان بزرگ‌‌‌تر می‌‌‌شود (دوباره از یک تشبیه دو بُعدی برای فضای واقعی سه بُعدی استفاده کردم). جایی که مهبانگ رخ داد در مرکز این کره است؛ اما دیگر آنجا بخشی از فضا، یعنی سطح کره، جایی که ما زندگی می‌‌‌کنیم، نمی‌‌‌باشد. به‌‌‌ویژه، محدود شدن به سطح کره به این معنی است که ما نمی‌‌‌توانیم به جایی که تصور می‌‌‌شود مهبانگ رخ داده است اشاره کنیم. با وجود این، تمام نقاط در فضای کنونی ما، زمانی در مرکز کره بودند؛ آنگاه که مهبانگ اتفاق افتاد.
کتاب آشنایی با کیهان‌شناسی نوینُ صفحه ۵۳
بنام آفریدگار بی همتا